Phiên giao dịch ngày thứ 4 (23/5), giá dầu trên thị trường thế giới đồng loạt giảm mạnh khi cuộc đàm phàn về chương trình hạt nhân với Iran có nhiều dấu hiệu lạc quan, giúp giảm bớt mối lo ngại về sự gián đoạn nguồn cung từ quốc gia xuất khẩu dầu mỏ lớn thứ 2 OPEC này. 

Giá dầu thô giao tháng 7 tại thị trường New York xuống dưới mức 90 USD/thùng lần đầu tiên kể từ tháng 11/2011, giảm hơn 2% so với phiên trước đó. Dầu brent trên sàn ICE London giảm 2,85 USD xuống 105,56 USD/thùng.

Năm tháng trước, thị trường sợ hãi về khả năng chiến tranh với Iran bùng nổ dẫn đến nguy cơ gián đoạn nguồn cung cấp dầu trên phạm vi toàn cầu. Giới đầu cơ đã lập tức dồn tiền vào các hợp đồng tương lai và kì vọng thu bộn tiền khi giá dầu tăng vọt trong tương lai. 

Tuy nhiên, tại thời điểm này, khi mối đe dọa từ Iran đã trở nên ít nghiêm trọng hơn, nhu cầu nhiên liệu của châu Âu giảm mạnh còn nguồn cung của Mỹ lên cao nhất hơn 2 thập kỉ khiến giá dầu thô đang diễn biến ngược lại so với những gì giới đầu cơ đã tiên liệu.

Trong 8 tháng qua, giá dầu đã giảm 16% sau khi tăng 30%, giao dịch trên thị trường dầu mỏ quay trở lại với 2 yếu tố cơ bản là cung - cầu.

“Nếu loại bỏ các nhà đầu cơ mà chỉ tập trung vào 2 yếu tố cung - cầu thì giá dầu sẽ chỉ khoảng 80 USD/thùng”, ông Fadel Gheit, một chuyên gia phân tích dầu mỏ và khí đốt tại Oppenheimer nhận định. 

Tuy nhiên, ông Gheit cũng cho biết, thị trường năng lượng đang ẩn chứa nhiều mâu thuẫn khó lí giải. Theo quan điểm khoa học thuần túy, giá dầu và giá khí đốt tự nhiên trên thị trường thế giới đã hoàn toàn mất kết nối. 

Một thùng dầu chứa khoảng 6 triệu BTU* năng lượng còn 1.000 feet khối khí tự nhiên có chứa khoảng 1 triệu BTU. Điều này tức là giá trị năng lượng của một thùng dầu gấp 6 lần so với 1.000 feet khối khí tự nhiên. Với tỷ lệ trên, trong trường hợp giá dầu thô và giá khí đốt trên thị trường có sự kết nối với nhau thì giá của một thùng dầu cũng nên ở mức cao gấp khoảng 6 lần. 

Như vậy, với giá khí tự nhiên hiện là 2,72 USD/1 triệu BTU thì giá một thùng dầu sẽ chỉ khoảng 16 USD, tức là bằng 1/5 so với giá giao dịch hiện tại. 

Tất nhiên, các phép tính trên dựa trên một mối tương quan hoàn hảo và không bao gồm các chi phí khác như vận chuyển và khai thác cũng như các vấn đề về cung cầu. Tuy nhiên, quay trở lại giai đoạn 1990 - 2009, tỷ lệ giá giữa dầu thô và khí đốt tự nhiên đã xoay xung quanh mức 10:1 trong suốt 20 năm đó. 

Trong vòng hai năm qua, trong khi giá khí đốt tự nhiên giảm thì giá dầu lại không ngừng tăng lên, đẩy tỷ lệ lên mức đỉnh điểm 50:1 vào hồi tháng 3 năm nay. 

“Đó là một tình huống rất kỳ quặc”, Gheit nói. “Điều này giống như có một trận bão lớn khi mặt trời đang chiếu sáng. Bạn không thể tính toán hay đặt cược vào đó vì hoàn toàn không thể đoán trước được điều gì”.

Gheit lý giải, tỷ lệ chuẩn trong mối tương quan giữa giá dầu thô và giá khí đốt tự nhiên đã tăng vọt vì nhiều lý do. 

Thứ nhất, các phương tiện, máy móc, thiết thích hợp với việc sử dụng khí đốt tự nhiên chưa được chế tạo và sử dụng đại trà. Trong khi các phương tiện sử dụng xăng, dầu lại quá phổ biến. Kể cả nền kinh tế lớn nhất và phát triển bậc nhất thế giới vẫn còn trong giai đoạn đầu của quá trình trang bị lại nền kinh tế gắn với việc sử dụng khí đốt tự nhiên làm nguồn năng lượng chủ yếu. 

Thứ 2, mùa đông ít lạnh hơn ở phương Tây đã làm giảm nhu cầu đối với khí đốt tự nhiên vì nguồn năng lượng này chủ yếu dùng để sưởi ấm khiến giá nhiên liệu này sụt giảm. Trong khi đó, sự hỗn loạn ở Trung Đông đã khiến cho giá dầu thô không ngừng tăng kể từ mức thấp hồi đầu năm 2009. 

* BTU (British thermal unit: đơn vị nhiệt Anh): là một đơn vị năng lượng sử dụng ở Mỹ, Anh. BTU được sử dụng để mô tả giá trị nhiệt (năng lượng) của nhiên liệu, và cũng để mô tả công suất của các hệ thống sưởi ấm và làm lạnh, như lò sưởi, lò sấy, lò nướng và điều hòa nhiệt độ. 

Phan Lê

Theo BusinessWeek